یرالما کبابی (سیب‌زمینی تنوری)
یرالما کبابی یا سیب‌زمینی تنوری نوعی ساندویچ سالم محلی می باشد که از گذشته های دور یکی از گزینه های مشهور غذایی این مرز و بوم بوده است. این ساندویچ طبیعی را همراه نان سنگک برشته شده در تنور، سبزی خوردن، گوجه فرنگی، پیاز و دوغ محلی میل می کنند.
دلمه کلم
دلمه کلم از مرسوم ترین غذاهایی است که در سفرۀ آذربایجانی ها سرو می گردد. در تهیه آن، کلم برگ، گوشت چرخ کرده، برنج، پیاز، لپه، سبزی معطر(جعفری، نعنا)، ادویه‌های مختلف، روغن، و رب گوجه فرنگی را به کار می برند. در برخی از مناطق بلغور را نیز به مواد این دلمه اضافه می کنند. با در نظر گرفتن ذائقه های مختلف می‌توان به این دلمۀ لذیذ، آب سماق یا ترکیبی از سرکه و شیره انگور در مرحله پایانی پخت اضافه نمود.
خوراک تره کوهی (گندله قوورماسی)
گندله از سبزی های کوهی آذربایجان است که به ترۀ کوهی نیز مشهور است. کدبانوهای آذربایجانی از این ترۀ محلی در آش یا نیمرو استفاده می کنند. جهت تهیۀ خوراک تره کوهی، پیاز نگینی را در کمی روغن تفت می دهند سپس ادویه و رب گوجه فرنگی به آن اضافه می کنند و بعد از یکدست شدن، ترۀ کوهی (گندله) را همراه تخم مرغ به آن می‌افزایند.
سوپ بلغور (یارما شورباسی)
یارما شورباسی از اصیل ترین غذاهایی ست که در دیارِ آذربایجان طبخ می‌شود. این غذای سنتی، نوعی سوپ است که مواد اولیۀ آن را پیاز، سیب زمینی، لوبیا قرمز، بلغور، گوجه‌فرنگی، نخود، و مرزه تشکیل می دهد. لیمو ترش از طعم دهنده هایی است که برخی آن را در یارما شورباسی می پسندند. سوپ بلغور را با نان و سبزی خوردن یا ترشی سرو می‌کنند.
آش دوغ (اَیران آشی)
آش دوغ از غذاهای محلی است که از دیرباز در ارومیه و سایر شهرهای آذربایجان طبخ می شود. در طبخ این آش از نخود، تره، جعفری، شوید، برنج، دوغ، سیر، و فلفل سبز تند استفاده می‌کنند. “اَیران آشی” غذایی خوشمزه است که برخی، در آن کلم سفید نیز می ریزند.
آش کلم (یرتخلی یا تورشولی آش)
آذربایجانی ها از تنوع غذایی برخوردارند و انواع آش‌ها را در مناسبت های مختلف طبخ می نمایند. آش کلم یا یرتخلی، آشی مرسوم در این دیار است. در طبخ این آش خوشمزه، بلغور، برنج، پیاز، کلم، رب گوجه فرنگی و نعناع خشک استفاده می کنند. سماق یا آبغوره را می توان به عنوان چاشنی در این غذا استفاده نمود.
باسلیق (لوزانک، باستیخ)
باسلوق یا لوزانک دسری خوش رنگ با طعمی عالی است که مردم ارومیه در مناسبت هایی خاص (عید نوروز یا شب یلدا) سفره های سنتی شان را با آن می آرایند. نشاسته، شکر، پودر هل، گلاب، مغز گردو، پودر نارگیل، روغن مایع یا کره حیوانی، وانیل، و گلوکز از جملۀ موادی اند که در طبخ این دسر، کاربرد دارند. این دسر را گاهی به شکل لوزی برش می‌دهند، به همین دلیل به آن لوزانک هم می‌گویند.
کاچی (قویماخ، قیماق)
قویماخ یا همان کاچی از خوراکی‌های بسیار مقوی آذربایجان است که در ارومیه و شهرهای دیگر آذربایجان غربی سرو می شود. در پخت آن، از آرد، شیره انگور (دوشاب)، گردو، و روغن حیوانی استفاده می‌شود. مقوی بودن این غذا باعث شده تا زنان برای قوی سازی بنیه جسمانی، آن را در برنامه غذایی خویش بگنجانند.
حلوای هویج (هویج حلواسی)
این حلوا از خوشمزه‌ترین دسرهای ارومیه است که هویج، شیره انگور، شکر، هل پودر شده، ژلاتین، گلوکز، گردوی خرد شده، و گلاب از لوازم آن است. این حلوای سنتی و خوشمزه در مناسبت‌هایی خاص، مِن جمله شب یلدا کنار دسرهای دیگر سرو می شود. حلوای هویج ارومیه بسیار مقوی است اما با آرد و روغن میانه ای ندارد، لذا بیش از آن که شبیه حلوا باشد، حالت مربایی غلیظ و فشرده را دارد.
حلوای اوماج
“اوماج حالواسی” از حلواهای سنتی ارومیه و شهرهای اطراف است که با آرد، روغن حیوانی، شیرۀ انگور، گلاب، و زردچوبه پخته می‌شود. برخی در آن عرق بادرنجبویه می ریزند.
حلوای اوماج یکی از خوش مزه ترین حلواهای دیار آذربایجان است که در مراسم عزاداری یا ماه مبارک رمضان طبخ می شود. این حلوا را در بیشتر شهرهای ترک نشین تهیه می‌کنند. نحوۀ تدارک حلوای اوماج بسیار ساده است. حلوایی است که ساختار سنتیِ خود را از گذشته تاکنون حفظ نموده است و زردچوبه از ضروریات آن است. اصالت این غذا به زردچوبۀ آن است اما برخی به جای آن از زعفران نیز استفاده می کنند.
سجوق
سجوق از شیرینی‌های سنتی و قدیمی ارومیه است که با نشاسته، شیرۀ انگور، گلاب، گردو، و بادام طبخ می گردد. پس از مخلوط کردن این مواد با هم، آن را به شکل خمیری در می آورند. سپس لای خمیر انواع مغز بادام یا گردو را قرار می دهند و به شکل لوله‌های باریک (رول) درمی‌آورند؛ کنجد یا پودر نارگیل را جهت تزئین آن به کار می برند و به قطعه های دلخواه برش می‌دهند. باسلیق(باسلوق) و سجوق هر دو با نشاسته تهیه می‌شوند، اما مواد تشکیل دهنده شان یکی نیست. در باسلیق از نشاسته، گلاب، کره، پودر نارگیل، مغز گردو، شکر، کره حیوانی، وانیل، گلوکز، و آب استفاده می کنند اما در تهیۀ سجوق، نشاسته، شیره انگور، مغز گردو یا بادام، و گلاب را به کار می برند.
حلوای نثار
از حلواهای رایج در ارومیه حلوای نثار می باشد که میان وعده ای خوشمزه است و با آرد سفید، کره یا روغن جامد، زعفران دم کرده، گلاب، و نثار (پودرقند) پخته می شود. این حلوا در مناسبت های گوناگونی چون مراسم ماه محرم، ماه مبارک رمضان و خیرات اموات استفاده می‌شود.
حلوای گردویی
حلوای گردو از دسر های قدیمی و سنتی ارومیه است که بیشتر در سفرۀ سنتی شب یلدا سرو می شود و مخصوص شهر ارومیه است. در این حلوا، از شیرۀ توت، خرما و یا انگور به دلخواه استفاده می شود.
حلوای گردویی ارومیه یکی از لذیذ ترین و مقوی ترین حلواها در ارومیه می باشد، که دارای عطر و طعم خاصی می باشد.
طبخ حلوای گردویی، نیاز به مغز گردوی ریز، شیرۀ انگور یا شکر از قبل حرارت دیده و سفت شده ، آرد گندم سبوس دار، و روغن دارد.
در تهیۀ این نوع حلوا به جای شیره انگور، از شیره توت یا سه شیره نیز می توان استفاده نمود، ضمن آن که در برخی از نقاط به جای روغن معمولی، روغن زرد حیوانی را در آن به کار می برند. وجود شیرۀ انگور به این حلوا طبعی گرم بخشیده است.
