مراسم باستانی دوشابپزان هر ساله از اواخر شهریور تا اواسط مهر ماه در آذربایجانِ ایران برگزار می شود. این آیین سنتی، پیشینه ای دیرینه دارد.
دوشابپزی با شور و هیجانی خاص و به صورت گروهی انجام می شود.
در گذشته، مراسم چیدن انگور و دوشابپزی با تشریفاتی خاص همراه بود. نزدیکان باغدار در روز چیدن انگور، لباسهای رنگ روشن و تمیز می پوشیدند و با آواز خوانی و پایکوبی به چیدن انگور و پختن دوشاب می پرداختند.
پس از چیدن انگور، به له کردن آن در درون چاله (چرز) می پردازند. شیره به دست آمده را از صافیهای مخصوص رد می کنند و درون خمرههای بزرگ سفالی (تاغار) قرار می دهند. تفالههای حاصل از انگور را داخل منگنه می ریزند تا آب آن کاملاً گرفته شود.
به شیره درون تاغار مقدار مشخصی از خاک سفید به غلیان آمده می افزایند. بدینسان مواد و ذرات سبک و ریز به صورت کف در بالا قرار می گیرد و مواد سنگین به همراه خاک در کف تاغار ته نشین میشود. شیره را حدود ۲ تا ۳ ساعت به حال خود رها میکنند تا مواد زاید و باکتریهای مضر موجود از میان برود و شیره، شیرین گردد.
مقداری از شیره جذب خاک ته تاغار میشود که برای جداسازی آن از گونیهای نخی مخصوص استفاده میکنند .
از صبح زود، شیره را درون “تیان” میریزند و روی اجاق مخصوص شیره پزی قرار میدهند. به منظور پاک سازی محصول، ثلث آب شیره را حرارت می دهند و کف سفیدرنگ روی آن را دور می ریزند. پس از تبخیرِ یک سوم آب به هم زدن شیره و اصطلاحاً هوا دهی آن می پردازند تا دوشاب تولیدی کیفیتی مرغوبتر داشته باشد. دوشاب آماده شده پس از خنک شدن درون ظروف اصلی نگهداری می شود.