آثار باستانی انواع گوناگونی دارند و از زوایای مختلفی می توان به آن ها پرداخت؛ موزه های تاریخ و باستان شناسی، موزه های فضای باز، موزه های مردم شناسی، کاخ موزه ها، موزه های علوم و تاریخ طبیعی، موزه های منطقه ای یا محلی، موزه های سیار گردشی، پارک موزه ها، موزه های سلاح نظامی، موزه های اندیشمندان و … از این قبیل اند.
موزۀ تاریخی و باستان‌شناسی:
این موزه‌ها شواهدِ موجود تاریخی را در برابر انظار عموم قرار می دهند و یافته های دوره‌های مختلف را ارزیابی می کنند. بیشتر این آثار در نتیجۀ وارسی‌های باستان‌شناسی حاصل شده‌اند. چنین موزه هایی موزۀ مادر محسوب می شوند، چراکه فرهنگ و تمدن گذشته را ترسیم می نمایند و علم، هنر، و دانش یک ملت یا قوم را به هم پیوند می دهند.
موزه های مادر بر آن اند تا شواهد به جای مانده از انسان و محیط زیست او را گردآوری و نگه داری کنند و پس از بررسی یافته ها از آن ها بهره برداری معنوی نمایند. بدینسان زمینه برای آموزش و انتقال اسناد تاریخی مهیا می گردد. موزۀ ملی ایران (ایران باستان) از این نوع است.
موزۀ فضای باز:
این نوع موزه‌ها در شناساندن دستاوردها و داده‌های مهم باستان‌شناسی به مخاطبین نقشی برجسته دارند. مهیا سازی شرایط و امکانات، جهت بازدید از نتایج مطلوبِ کاوش های باستان شناسی و نویابی آثار گرانبها یی که قابل جابجایی نیستند، در محلِ مورد نظر به فضای باز موسوم است. تخت‌ِ جمشید در شیراز و محوطۀ تاریخی هگمتانه در همدان موزه هایی با فضای باز اند.
موزه‌های مردم‌شناسی:
موزه هایی که بر فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، و سنن اجتماعی حاکم بر جامعه تمرکز می کنند و سعی در شناساندن آن ها دارند، از این نوع اند.
کاخ‌موزه‌ها:
سازه ها یا یادگارهای تاریخیِ به جا مانده از گذشتگان که چگونگی و سبک و سیاق زندگی دارندگان آن را نشان می دهند، به کاخ موزه مشهورند. مراکز حکومتی، محل قرارگیریِ چنین موزه هایی هستند. غرض از تأسیس این موزه‌ها معرفی و ارائۀ آثار و ابنیۀ تاریخی جهت پندگیری و اغنای روح است. کاخ‌های سعدآباد تهران و باغ ملک‌آباد مشهد از این گونه اند.
موزه‌های هنری:
محل نمایش انواع هنرهای تجسمی و تزئینی اند که از زیبایی‌شناسیِ والایی سرچشمه گرفته اند. موزۀ هنرهای زیبا در تهران از این نوع است.
موزۀ علوم و تاریخ طبیعی:
این موزه ها مشتمل بر تجربه‌هایی علمی است که شواهد، ابزار مورد نیاز، و تاریخ طبیعی گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی را به نمایش می‌گذارند. موزۀ علوم و تاریخ طبیعی مشهد از این صِنف است.
موزه‌های محلی یا منطقه‌ای:
موزه هایی که فرهنگ یک منطقه یا محله ای خاص را بازگو می کنند و مختص نمایش آثار و اشیای تاریخی همان منطقه اند. موزۀ شوش و تخت جمشید از این قبیل موزه ها هستند.
موزه‌های سیار:
موزه هایی گردنده و قابل حرکت اند که نبود امکانات در مناطق و شهرهای محروم باعث پیدایش آن ها شده است تا رَوندِ اهداف فرهنگی را تسریع سازند. فرهنگ سازیِ این گونه موزه ها شایان توجه است. بدین ترتیب که فرهنگ های گوناگون را در نقاط مختلف، به نمایش می‌گذارند. این نوع موزه ها کارسازتر از بقیه اند.
پارک موزه‌ها:
جنبه هایِ گوناگون علمی – فرهنگی و گرایش های تفریحی و آموزشی، به پارک موزه ها اعتبار زیادی بخشیده است. از این حیث که مسایل زیستی و طبیعی را به صورتی پر رنگ در معرضِ دید عموم قرار می دهند. ویژگی بارز این موزه‌ها در دسترس بودن آن هاست، زیرا تمام مردم می‌توانند از آن ها دیدار نمایند. مکان فرهنگی، ملی و تاریخی چون آرامگاه فردوسیِ طوسی برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد.
موزه‌های نظامی:
انواع سلاح‌های نظامی – جنگی و بهسازی آن ها را در موزه های نظامی می توان مشاهده کرد. لباس‌های نظامی، رزمی، اسلحه و دیگر وسایل رزمی از لوازم ضروری موزه های نظامی اند.
موزه‌های اندیشمندان:
موزه هایی که معمولاً پس از در‌گذشت مفاخر جامعه (هنرمندان، نویسندگان، مخترعان و …)، جهت تقدیراز آن ها در خانۀ شخصی‌شان پدید می‌آیند تا وسایل شخصی، وسایل کار و آثار ایشان را در معرض دید عموم قرار دهند. این موزه‌ها بیشتر در کشورهای اروپایی مرسوم و دایر اند. خانۀ دکتر حسابی از این جنس موزه هاست.
