گردشگران فرهنگی در میان توریست های ایرانی، بیشترین تعداد را بعد از زائران، به خود اختصاص داده اند. انگیزۀ اصلیِ این عده، دیدار از میراث تاریخی و فرهنگی است. از نظر سازمان جهانی گردشگری، میان حوزه‌های توریستی و فرهنگ ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد؛ از پیوند و هم‌افزایی این دو بخش است که گردشگری فرهنگی شکل گرفته است تا فرصتی برای شکوفایی و رشد فرهنگ، و میراث فرهنگی یک منطقه پیش آید. در چنین شرایطی گردشگری و اقتصادِ منطقه و کشور رشد می یابد.
فرهنگ و گردشگری درصورتِ ایجادِ همبستگی، با هم تلفیق می شوند. درواقع گردشگری فرهنگی یکی از روبهرشدترین بازارهای جهانی گردشگری است که بر اهداف مختلفی چون ترویج و معرفی خود، رونق هرچه بیشترِ صنایع‌دستی و محصولات فرهنگی متمرکز شده است. از این حیث، فرهنگ مقوله‌ای است که گردشگری یک منطقه را بسط و گسترش داده و برای تولید محتوای آن، ظرفیت ایجاد می‌کند. محصولات فرهنگی، از جاذبه‌های اصلی و اساسی گردشگری است که بازاری پرظرفیت را شکل می دهد. چنین مکانیسمی، درآمدزایی محصولات فرهنگی و دستاوردهای اقتصادی را افزایش می دهد.
هم‌افزایی این دو حوزه، امری مهم و حیاتی به شمار می آید، لذا کشورها برنامه‌های فرهنگی خود را با برنامه‌های توسعه و ارتقای جایگاه گردشگری هم جهت نموده‌اند. گردشگری فرهنگی، به‌عنوانِ یکی از تاثیرگذارترین و روبهرشدترین بازارهای گردشگری جهان در سال های آتی پیش بینی شده است.
خدمتی دوسویه
فرصت سازی و ایجاد منابع پایدار برای حفظ و درآمدزایی جوامع، تحریک مشارکت جوامع در حفظ ارزش‌ها و دارایی‌های فرهنگیِ خود، ارتقای آگاهی درخصوصِ ارزش میراث محلی در میانِ گردشگران، ایجاد جذابیتی هماهنگ در اهداف گردشگری، برانگیختنِ رقابت بیشتر میان مقاصد گردشگری، و انگیزه آفرینی در گردشگران جهت درآمدزایی بیشتر از جملۀ ارزش‌هایی هستند که حوزۀ فرهنگ برای رشد و توسعۀ گردشگری فراهم کرده است.
برای ظرفیت سازی بیشتر در این حیطه، باید تدابیری اندیشید تا بیش از پیش، گردشگری فرهنگی در سطحِ جهان جا بیفتد و مورد بهره برداری قرار گیرد. پرواضح است که گردشگری فرهنگی باید از بازدیدِ مکان های تاریخی و میراث فرهنگی ملموس فراتر رود و دیگر اجزا و محصولات فرهنگی جوامع و مناطق را نیز باید در برگیرد. میان تعداد جاذبه‌های فرهنگی ملموس در یک کشور و تعداد گردشگران فرهنگی آن کشور ارتباط چشمگیری وجود دارد. داشته‌های فرهنگی ناملموس و غیرتاریخی (هنرهای نمایشی، آداب و آیین، دانش و فرهنگ، و مهارت ها) باید بتوانند به جایگاه اصلی خود دست یابند و مادۀ خامی جهت جذب گردشگر به شمار آیند.
