معنای لغوی هتل
هتل (hotel) واژه ای است با ریشه ای فرانسوی که از کلمۀ hôtel گرفته شده‌است. البته خود hôtel هم ریشه در واژۀ( hôte میزبان) دارد. فرانسوی ها به ساختمانی که بازدیدکنندۀ زیادی داشته باشد، هتل می گویند. این واژه با راهیابی به زبان انگلیسی و سایر زبان‌ها، گسترش معنایی یافته و کاربردی متفاوت پیدا کرده است. امروزه هتل به نوع خاصی از مکان های اقامتی برای مسافران اطلاق می‌شود.
واژۀ فرانسوی هتل نخستین بار برای مشخص كردن ساكنان ثروتمند پاریس به کار رفته است. این موضوع بار مفهومی واژۀ هتل را كه بیانگر لوكس بودن این اصطلاح است، نشان می دهد. در گذشته بیشتر سفرها بین شهری بود و به دلیل دوری مسافت، مسافرت از یك كشور به كشوری دیگر كمتر انجام می شد لذا هتل به شكل نوین آن وجود نداشت. اما می توان مهمانسراها یا اقامت گاه ها را رگ و ریشۀ هتل های امروزی دنیا دانست. این اقامت گاه ها ی اولیه در بیشتر شهرها وجود داشت و خدماتی ساده چون اسكان مسافرین و تأمین غذای آن ها را ارائه می داد.
هتل های اولیه
روند تکامل هتل های اولیه:
لغت هتل واژه اي است قرون وسطایي و منظور از آن استراحتگاه يا اقامتگاهي براي مسافران می باشد. پذيرايي از مسافران و ميهمانان تا چند سدۀ پیش در میهمان خانه ها، کاروانسراها و منازل بین راهی مرسوم و متداول بود. اما از سال 76 ميلادي اين نوع مراكز به هتل تغيير نام دادند. برخی، واژۀ هتل را برگرفته از كلمه hostel مي دانند كه در انگلیس براي ناميدن واحدهاي اقامتي استفاده مي شد. مالکان هتل در آن دوران، طبقۀ اشراف، ثروتمندان و افراد مرفه جامعه بودند. اين رویه تا سال1774م رايج بود. با این که اولين مهمانپذيرها در لندن و بخش هایی از اروپا تأسیس شدند اما رشد و تكامل واقعي اين صنعت را در آمريكا می توان دید. این کشور در سال 1974م با افتتاح کردن و فعال نمودن مكان هايي به نام “city hotel” اولین هتل ها را راه اندازی کرد.
تا این که نيويورك با اعمال پاره ای تغييرات (در سال 1974ميلادي) خدمات هتلداري را ارائه داد که تا به امروز به همین نام مرسوم است.
در یک کلام باید گفت: بیش تر هتل ها، مجموعۀ مسکونی اند که معمولاً در کوتاه مدت، به مهمانان خدمات اقامتی و پذیرایی (اسکان، سرویس دهی، تأمین امنیت، سرو غذا، نوشیدنی و نگهداری از لوازم و اشیا) ارائه می دهند. این امکانات اقامتی و گردشگری در شهرها، بیشتر به مسافران و گردشگران عرضه می شوند. چنین مکان هایی از تعداد زیادی اتاق ( گاه بیش از صد تا اتاق) و سوئیت‌های اقامتی برخوردارند و مجهز به امکانات جنبی گوناگونی نظیر رستوران، استخر شنا، کافی شاپ و سالن اجتماعات اند.
پیشینۀ صنعت هتلداری در جهان
صنعت هتلداری از بدو شکل گیری تا کنون دگرگونی های زیادی را پشت سر گذاشته و با گذر از قرن ها به رشد فرهنگی و اجتماعی کنونی دست یافته است. پیشینۀ این صنعت به پیدایش مسافر خانه ها در ۶ قرن قبل از میلاد مسیح می رسد.
مسافرخانه های اولیه در اروپا اماکنی نوپا با امکانات اولیه بودند که به قشری خاص (بازرگانان و سربازان) برای سپری کردن شب اسکان می دادند. این گونه مکان ها در شأن اشراف نبود از همین رو بناهایی لوکس با اتاق هایی شخصی و امکاناتی فراخور اشراف به صورت کاملاً بهداشتی ساخته شد.
اولین هتل ایرانی و سازندۀ آن؟
اولین هتل ایرانی توسط یک مهاجر روسی به نام “خاچینگ مادیکیانس” در سال 1306ه.ش ساخته شده است. این هتل کافه ای شکل، در خیابان نادری احداث شده و به کافه نادری موسوم است. انواع غذاها و نوشیدنی های فرنگی در این کافه سرو می شده است.
سازۀ اولین هتل ها در ایران
هتلداری در ایران، سابقه ای بسیار طولانی دارد. رد پای اولین هتل ها را در کاروانسراهای راه ابریشم می توان دید. این راه، از مهم ترین جاده های ترانزیتی دنیا می باشد که کاروانسراهایی متفاوت در طول آن ساخته شده است. این کاروانسراها از امکاناتی چون اتاق، حجره، حمام، آب انبار، قنات، چاپارخانه و تلگراف خانه بهره مند بوده اند.
کاروانسراها، مسافرخانه ها یا منزلگاه های بین راهی با فضایی وسیع بودند – برای آسایش و راحتی مسافران تأسیس می شدند – که با معماری خاصی ساخته شده و در دوره های مختلف تاریخی (بویژه در دورۀ صفویه) اعتبار فراوانی داشته اند. در کنار کاروانسراها باید از رباط ها یاد کرد که استراحتگاهی کوچکتر از کاروانسراها بوده و با تجهیزاتی کمتر در آن روزگار پذیرای مسافران بودند.