“آده” یکی از نخستین کلیسا های ارومیه می باشد که در روستای آده یا آده بزرگ واقع شده است.
اسناد و مدارک و همچنین کتیبه موجود در سر در ورودی کلیسای آده، زمان پیدایش آن را به دوره قاجار می رساند.
معماری تحسین برانگیز کلیسای آده
یکی از ویژگی های برجسته و بارز کلیسا که بسیار چشم نواز است و نمودی خاص دارد، برج ناقوس کلیسا است که پلانی مربعی دارد و مشتمل بر چهار طبقه می باشد. در ورودی کلیسا نیز زیر برجِ ناقوس قرار گرفته است.
در ساخت بنا، آجر کار رفته است و پلانی مستطیلی شکل دارد. سقفی چوبی از نوع تخت در آن تعبیه شده است. در داخل کلیسا، پایه ستونهای سنگی و ستون های چوبی به تعداد چهار عدد کار شده است. ورودی کلیسا دری چوبی دارد. محراب و اتاق کلیسا در شرق آن جای گرفته و ورودی در سمت غربی آن واقع شده است. در جنوب و شمالِ ساختمان، پنجره هایی چهارگانه قرار گرفته است. تنها تزئینی که در فضای داخلی بنا به چشم می خورد، کنده کاری پایه ستون های سنگی است؛ قطعه چوبی نیز بر روی پایه ستونها کار گذاشته شده که ستون چوبی بر روی آن جا سازی شده است.
نمای خارجی بنا به شکلی خاص تزئین شده است. بدینسان که آجر های چینی در آن جابجا شده است و در دیوار بنا فرورفتگی ها و برجستگی هایی به وجود آمده است.
نکته شایان ذکر این که کلیسای آده به مرور زمان دچار تحولاتی شده است؛ حیاط کلیسا در زمان ساخت، نرده‌داشته اما در حال حاضر دیواری آجری جایگزین آن شده است. بندکشی نمای آجری بنا با سیمان کار شده است. پشت بام بنا ایزوگام شده و فضای داخلی آن سفید کاری شده است.
مسیر دسترسی به کلیسای آده: حدود ۲۵ کیلومتری شمال ارومیه، روستای آده، از توابع بخش نازلو.
