در گذشته، اقامتگاه‌ها تفاوت چشمگیری با هم نداشتند چراکه کمی امکانات سفر و دشواری حمل و نقل سبب شده بود تا خانواده‌ها با توجه به بودجه شان، به هتل یا مسافرخانه ای بسنده کنند و چند شبی را در آن به سربرند، لذا نوع اقامتگاه و کیفیت ارائۀ خدمات آن برایشان مهم نبود. اما پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی باعث شده است تا پیش نیازهای سفر و سریع ترین وسایل حمل و نقل به آسانی فراهم گردد و سفر رفتن روز به روز گسترده‌تر شود.
نیم نگاهی به انواع اقامتگاه و تفاوت میان آن ها
هتل، بوتیک‌هتل، هتل‌آپارتمان، متل، بوم‌گردی، مسافرخانه و مهمان‌پذیر جزو اقامتگاه هایی هستند که با توجه به امکاناتشان در طی سفر، پذیرای مسافران می گردند.
نام آشناترین واژه در میان اقامتگاه ها:
در مباحث مربوط به انواع اقامتگاه، هتل همچون نگینی می درخشد و از آشناترین انواع اقامتگاه است. خدمات و کیفیت هتل‌ها را تعداد ستاره های آن‌ها مشخص می سازد. بر این اساس لوکس ترین هتل‌ها بیشترین ستاره ها را از آن خود می گردانند.
هتل‌ها به گونه‌ای طراحی شده اند که اتاق‌های بیش‌تری جهت اسکان دارند و رفت و آمد به اتاق های آن ها از طریق آسانسور صورت می گیرد.
خدمات هتل‌ها:
استخر، جکوزی، سالن ورزشی، لاندری، روم‌سرویس، سالن‌های آرایشی، فروشگاه و ترانسفر از جملۀ خدماتی هستند که در هتل ها عرضه می شود. با این که موقعیت هتل و تعداد ستاره آن بستگی تعیین کنندۀ نرخ ها در این واحد صنعتی است، اما بیشترین بهای قیمتی را در میان انواع اقامتگاه‌ها خود اختصاص داده است.
بوتیک هتل؛ واژه ای نو بنیاد
بوتیک‌هتل‌های ایران جزو زیباترین بوتیک‌هتل‌های دنیا به حساب می آیند و سال‌هاست که در کشورمان به فعالت مشغول اند، اما این اصطلاح به ادبیات سفر ایران تازه وارد شده و واژه ای نو بنیاد است.
وجه تمایز هتل با بوتیک هتل
بوتیک‌هتل‌ها، هتل‌هایی تم – محور هستند که اسلوب هنری و معماری خاص خود را دارند.
بوتیک هتل‌ها اغلب متراژیا گنجایش کم تری دارند و محدود به ۱۰ تا ۱۰۰ اتاق اند. برخی از بوتیک‌هتل‌ها در آغاز خانه‌های تاریخی یا کاخ‌هایی بوده اند که الان به اقامتگاه تبدیل شده‌اند. هم اکنون در شهرهای یزد، کاشان، اصفهان، شیراز و کندوان بوتیک‌هتل‌های کم نظیری وجود دارند که با وجود سنتی بودن بیش تر امکانات لازم برای زندگی مدرن امروزی را دارند.
هتل آپارتمان
هتل‌آپارتمان‌ها، آپارتمان‌هایی هستند که به اقامتگاه تبدیل شده و نام هتل آپارتمان را بر خود نهاده اند. در هتل‌آپارتمان، اتاق، سوئیت یا واحدی مستقل برای اقامت در نظر گرفته می شود. شایان ذکر است: هتل‌آپارتمان‌ها مبله اند و امکاناتی را که برای اقامت لازم است تا حدودی دارند. خدمات خانه داری این واحدهای آپارتمانی نسبت به اقامتگا های رده پایین، بهتر است.
هتل آپارتمان ها برای اقامت طولانی مدت مناسب اند. در هتل‌آپارتمان ها، واحد مستقلی برای آشپزی خود میهمانان در نظر گرفته شده است.
هتل پانسیون:
مکاني است که در داخل شهر قرار دارد و متشکل از تعدادي اتاق و معدود سالن غذاخوری است که به اندازۀ تأمين غذای ساکنان اتاقها می باشد. در هتل پانسیون ها کتابخانه، سالن مطالعه و اتاق تلويزيون وجود دارد. پانسيون ها معمولاُ اتاق را به صورت ماهانه و يا سالانه اجاره می دهند، لذا مشتريان ديگري را از خارج هتل براي صرف غذا نمي پذيرند. بر همين اساس سالن غذاخوري پانسيون ها کوچک می باشد و فقط به اندازۀ نیاز اتاق ها در نظر گرفته مي شود. پانسيون ها مقرارت مخصوص به خود را دارند. مسافران براي صرف صبحانه، نهار و شام سر ميز تایم خاصی را دارند. درب ورودي پانسيون ساعات مشخصی باز است. امکانات اتاق های پانسیون بسیار کم است و ضروری ترین لوازم در آن قرار دارند. معمولاً در اتاق های پانسیون حمام اختصاصی وجود دارد.
تجربۀ زندگی محلی در اقامتگاه بوم گردی
هدف از ایجاد چنین اقامتگاه هایی سفر به مناطق زیبا و تاریخی و لذت بردن از آن است. معیار و ملاک ساخت اقامتگاه بوم گردی توسعۀ ارزش‌های بومی و سنتی همچنین کمک به رشد اقتصادی است.
بوم‌گردی ها خانه‌های محلی هستند که به عنوان اقامتگاه از آن ها استفاده می شود و سکونت در آن ها به سبک زندگی سنتی می باشد و با آداب و رسومی خاص همراه است. بوم‌گردی‌های مناطق گوناگون به سبک های گوناگون ساخته شده اند. کلبه‌های چوبی وسط جنگل در شمال ایران رایج می باشد. در قشم، خانه‌های روستایی رونق دارد و در کرمان، نوع خانه‌ها کاه‌گلی و کپری است.
با انتخاب بوگردی تجربه ناب و خالص از فرهنگ بومی منطقه‌ای که به آن سفر می‌کنید را تجربه خواهید نمود.
متل
با این که هتل با متل در نوشتار فرق چندانی ندارند، اما نحوۀ ساخت و کیفیت ارائۀ خدماتشان کاملاً متفاوت است. اکثریت قریب به اتفاق متل‌ها در یک طبقه ساخته می شوند. به ندرت متل‌های دو طبقه هم دیده شده است. متل‌ها در قیاس با هتل‌ها (با توجه به امکاناتشان) نرخ های بسیار پایین‌تری دارند ودور از مرکز شهر و جاذبه‌‌های گردشگری احداث می‌شوند.
متل‌ها با هدف اسکان افرادی که وسیلۀ نقلیه دارند، ساخته شدند تا علاوه بر سکونت دادن به مسافران، جایی برای پارک وسیلۀ نقلیۀ آن ها داشته باشند. ساختار متل‌های قدیمی طوری بود که متل به پارکینگ راه داشت و مسافر وسیلۀ نقلیۀ خود را جلوی اتاقش پارک می کرد، اما متل های کنونی ساختار قبلی خود را از دست داده اند. متل‌ها از لحاظ سرویس دهی هیچ سنخیتی با هتل ها ندارند و تنها وعدۀ غذایی که به میهمانان می توانند ارائه دهند، صبحانه است.
مسافرخانه
ابتدایی ترین نوع از میان اقامتگاه ها، مسافرخانه هستند که در مقایسه با هتل بسیار کم گنجایش اند و در زمرۀ اقامتگاه هایی هستند که در هر نقطه از شهر ساخته می شوند.
مهم ترین تفاوت هتل با مسافرخانه:
در مسافرخانه، حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه برای تمامی اتاق ها مشترک است و رستورانی برای سرو وعده‌های غذایی در آن وجود ندارد، لذا تهیۀ غذا بر عهدۀ خود مسافران است.
در بین انواع اقامتگاه، مسافرخانه‌ها پایین ترین سطح را دارند.
هاستل
هاستل، اقامتگاهی است که بیشتر پذیرای جوانان و گروه‌های گردشگر می باشد و در سالن‌ها و اتاق‌های بزرگ خود به آنان اسکان می دهد.
در اتاق های این مکان اقامتی ممکن است افرادی از کشورها یا گروه های گوناگون پذیرش شوند. تعداد تخت‌ها در هر اتاق متفاوت بوده و از ۲ تا ۸ نفر متغیر است. هاستل نیز همچون مسافرخانه دارای محدودیت هایی است. بدینسان که افراد مقیم آن، سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانۀ مشترکی دارند که خارج از اتاق واقع شده اند.