دانشگاه ارومیه، در زمینه علوم مهندسی و پایه از برترین دانشگاه‌های ایران به حساب می آید و از لحاظ علمی جزو هفت دانشگاه برتر پژوهش‌محور کشور در میان دانشگاه‌های ایران می باشد. شایان ذکر است که این دانشگاه در بین دانشگاه‌های دولتی، سطح دوم کیفی را از آن خود گردانیده است.
تاریخچه تأسیس دانشگاه ارومیه
“جوزف کاکرن”، پزشک آمریکایی، فونداسیون دانشگاه ارومیه، در اواخر قرن نوزدهم و در محل فعلی پردیس شهر دانشگاه ارومیه ریخته شد. سازمانی که کاکرن آن را بنا نهاد، یک کالج پزشکی با نام “وست‌مینستر” بود. در این کالج، علوم پزشکی به دانشجویان ایرانی آموزش داده می شد. پس از مرگ دکتر کاکرن در سال ۱۹۰۵ میلادی، پردیس شهر جایگزین کالج پزشکی “جوزف کاکرن” شد.
دانشکده های دانشگاه ارومیه
در خیابان بهشتی، مرکزی به ریاست مهندس “شیبانی” در باغی ۱۵ هکتاری به سال ۱۳۴۴ تأسیس شد که قالب یک آموزشکده را داشت. اعضای هیئت علمی و دانشجویان آن بسیار محدود بودند.
در پی راه اندازی دانشکده کشاورزی و دامپروری، دانشکده‌های دامپزشکی و علوم نیز به ترتیب در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۸ افتتاح گردیدند که از لحاظ کمی و کیفی بهتر از دانشکده های قبلی بودند و زمینه ساز تأسیس دانشگاه ارومیه شدند.
لازم به ذکر است: گسترش فعالیت های صورت گرفته منجر به توسعه پردیس نازلو گردید. دانشکده های فوق به مرور زمان به پردیس دانشگاه در جاده نازلو منتقل شد. در سال ۱۳۵۹، دانشکده پزشکی به این مجموعه اضافه شد. اوضاع بر همین منوال ادامه یافت تا این که در سال ۱۳۶۴ دانشکده‌های پزشکی از وزارت علوم دانشکده پزشکی تفکیک شد و از آن تاریخ به بعد دانشگاه ارومیه از دانشگاه علوم پزشکی مستقل گردید.
دانشگاه ارومیه بزرگترین دانشگاه غرب کشور و از معتبرترین دانشگاه‌های جامع دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که در شهر ارومیه قرار گرفته است. این دانشگاه مشتمل بر یازده دانشکده و یک مرکز آموزش عالی، شش پژوهشکده و یک مرکز مطالعاتی، تحقیقاتی و خدماتی، پردیس دانشگاهی، مرکز آموزش زبان، مرکز نیمه حضوری، مرکز رشد و موزه تاریخ طبیعی می‌باشد. دکتر احمد علیجانپور ریاست این دانشگاه را بر عهده دارد. دانشگاه علوم پزشکی ارومیه نخستین دانشگاهی می باشد که به روشی مدرن در ایران تأسیس گردید. این دانشگاه نوین را آمریکاییان به ریاست دکتر وحدانی ساختند. حاکم وقت ارومیه، امیر تومان، و رئیس ایل قره پاپاق سولدوز، سرتیپ نجف قلی خان خسروی، به ساخت دانشگاه علوم پزشکی کمکهای شایانی نمودند. این دانشگاه بیش از سه دهه زیر نظر آمریکاییان بود، اما بعداً ضمیمه دانشگاه ارومیه گردید.