سواحل زیبای ماسه‌ای، صخره‌ای و لجنی، بیش از صد جزیره منحصربه‌فرد، انواع گوناگون پرندگان و پستانداران و… بخشی از جاذبه‌های اکوتوریستی دریاچه ارومیه هستند که چشم اندازی زیبا و دلنشین به طبیعت بخشیده اند.
فعالیت موجودات میکروسکوپی داخل دریاچه، هر از گاهی باعث تغییر رنگ آن به سرخ و نارنجی می گردد؛ کاهش آب دریاچه و افزایش غلظت نمک، تعداد موجودات میکروسکوپی را افزایش می دهد و به سرخ تر شدن رنگ دریاچه منجر می گردد.
اهمیت اکولوژیکی، تنوع زیستی منحصربه‌فرد گیاهی و جانوری، و وجود مجموعه های بومی باعث شده است تا دریاچه ارومیه توسط یونسکو، از حدود نیم قرن پیش یکی از ذخیره‌گاه های “زیست کُره دنیا” پذیرفته شود و پارک ملی معرفی شود. این پارک بیش از صد جزیره دارد که از آن میان، جزیره شاهی (مشتمل بر هفت روستا) بزرگ‌ترین و تنها جزیره مسکونی دریاچه به شمار می رود. جزایر بزرگ و کوچک زیادی همچون اشک، کبودان، آتش، آذر، آذین، اردشیر، اسپیر، اشکو، امید، کاظم داشی، تنجک، توس، چشمه کنار، زاغ، شبدیز، سنگو، کفجه نوک، گیو و… در حواشی این دریاچه به چشم می خورد.
دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران، ۲۱ کیلومتری شرق ارومیه، و در مرز استان های آذربایجان غربی و شرقی قرار گرفته است.
پرنده های مهاجر در دریاچه ارومیه
تنوع حیات‌وحش دریاچه ارومیه در ایران نظیر ندارد؛ ۲۳ گونه جانوری از جمله قوچ و میش ارمنی، و گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه زندگی می‌کنند. جزیره کوهستانی کبودان، زیستگاه منحصربه‌فردی برای زندگی این گونه ها به حساب می‌آید. ۱۱۵ نوع پرنده نظیر عقاب طلایی، فلامینگو، پلیکان سفید، کرکس مصری، اردک مرمری، اردک سر حنایی، و اردک سرسفید و … در جزایر این پارک وجود دارند.
دریاچه ارومیه یکی از غنی ترین زیست‌بوم‌های آبی کشور می باشد که حدود ۵۵۰ گونه گیاهی را در خود پذیرفته است. پوشش گیاهی جزایر، گونه‌های خشکی‌دوست، شورپسند و آبزی از انواع پوشش گیاهی اند که در این دریاچه یافت می‌شوند. کاسنی و گندمیان از بزرگ‌ترین خانواده گیاهی اطراف دریاچه اند.
از خواص منحصربه‌فرد دریاچه ارومیه، گل‌ولای کف آن است که برای درمان انواع بیماری‌های پوستی، روماتیسمی، و بیماری‌های تنفسی مثل آسم و برونشیت، و… مناسب است. کریستال‌های نمکی دریاچه، از جاذبه های دیدنی آن می باشد؛ اَنباشت این کریستال‌ها روی هم، تپه‌هایی زیبا و درخشان را پدید آورده است.