یادگاری از دوران قاجار
مدرسه هدایت از آثار فاخر و زیبای شهر ارومیه است که در آغاز خانه‌ای قدیمی با ۸ واحد مسکونی و متعلق به شهریارخان نظیم الدوله از بزرگان ایل قاجار بود. ساخت مدرسه از سال ۱۲۶۴ ه.ش آغاز شده و ۵ سالی به درازا انجامیده است.
مالک جدید خانه، حاج محمد صحت، در سال 1347 ه.ش آن را به دانشکده هنر و بعد از یک سال به دبیرستان تبدیل نمود و از آن به بعد مدرسه هدایت نام گرفت. به دلیل تخریبِ کتیبه‌های تعبیه شده در بنا، تاریخ دقیقی را برای احداث مدرسه هدایت و نام معمار سازنده آن نمی توان ذکر نمود، اما نوع مصالح و فرم معماری، زمان ساخت این مدرسه را به اواخر دوره قاجار می‌رساند. مدرسه هدایت ارومیه ۱۵ دی ماه سال ۱۳۷۵ ه.ش در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.
این بنای تاریخی دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی به شکل چهارگوشِ مستطیلی است و دیوارهایش با طاق‌نماها و آجرهای لعابدار فیروزه‌ای رنگ تزئین شده است.
فرم مربع، تالار شاه نشین با شیشه های رنگی سنتی، کاشی های هفت رنگ، پایه های سنگی و آجری لعابدار با طاق‌های قوسی نقش دار، درب‌های چوبی، نقش و نگارهای هندسی، و حوض دایره‌ای مدرسه هدایت نمادهایی از معماری ایران در زمان قاجار هستند.
شایان ذکر است کاربرد امروزی مدرسه هدایت با گذشته متفاوت می باشد. به این معنی که بخشی از ساختمان برای امور اداری مورد استفاده قرار می گیرد و بخشی دیگر به موزه اختصاص یافته است.
علت نام‌گذاری:
به احتمال زیاد شباهت به مدرسه هدایت اردبیل باعث شده است تا آن را مدرسه هدایت ارومیه نام نهند.
مسیر دسترسی به مدرسه هدایت ارومیه: ارومیه، بافت قدیمی شهر، خیابان امام، عطایی، کوچه امیرنظمی، کنار مسجد مناره.
